De kracht van storytelling
De rode draad in je leven op het spoor komen, je eigen thema’s onder ogen zien en levenswijsheid delen? In de psychologie, filosofie en zelfs de managementwetenschappen weten ze al lang dat werken met storytelling inzicht verschaft en transformatie in gang zet. Journaliste Hade Wouters trok naar Amsterdam om eigen, echt gebeurde verhalen te leren vertellen.
Tekst Hade Wouters – Foto Shutterstock
Je kan geen verhaal vertellen zonder dat erin doorklinkt waar je waarde aan hecht, wat je gevoeligheden zijn, wat voor jou betekenisvol is
De zon fonkelt in het water van het IJ. Ik bevind me te midden van rasechte Amsterdammers op een pont die me van Amsterdam-Noord naar het centraal station brengt. Het plotse gevoel van euforie doorkruist de twijfel en spanning die ik voel. Ik heb een huis, een fiets en een kat in Amsterdam geleend, en ik ben op weg naar een cursus waar ik een week lang met een groep onbekenden ontwikkelingen en gebeurtenissen uit mijn eigen leven ga onderzoeken om te komen tot het vertellen van echt gebeurde verhalen voor een publiek.
Verhalen zijn een krachtig instrument. Sommige managers faciliteren fusies of veranderingen via storytelling-technieken. In de psychologie is er een stroming die focust op het (levens)verhaal. Het uitgangspunt is dat we allemaal verhalen ‘zijn’. Autobiografische reflectie helpt om thema’s en patronen in het eigen leven te herkennen. In het vertellen van een verhaal komen reflectie, het geven van betekenis en het vinden van zin samen. Verleden, heden en toekomst worden met elkaar verbonden. Moeilijke, zelfs traumatische gebeurtenissen krijgen een plaats en een nieuwe interpretatie. Doorheen het eigen verhaal lopen draden die je kan volgen om op het spoor te komen van wat iemand drijft, motiveert en inspireert. Je kan geen verhaal vertellen zonder dat er in doorklinkt waar je waarde aan hecht, wat je gevoeligheden zijn, wat voor jou betekenisvol is.
Vanuit littekens
Terug naar Amsterdam, waar ik met trillende benen het lokaal binnen stap. Heb ik wel een eigen verhaal en vooral: wil ik het vertellen? De diversiteit in de groep is groot, van mensen die werkzaam zijn in de culturele sector tot een yogaleerkracht, van een organisatieadviseur tot een VN-medewerker. Rosa van Toledo, die de cursus leidt, nodigt ons meteen uit om het verhaal van onze eerste kus te delen met de persoon naast ons. Het ijs is gebroken, omdat wat we vertellen even universeel als intiem is. Elke gebeurtenis uit je leven herbergt een verhaal, maar sommige gebeurtenissen leiden tot een beter verhaal dan andere. Het verschil tussen een goed en een slecht verhaal is het vermogen tot reflectie van de verteller. Een verhaal is immers pas interessant als het de feitelijkheden overstijgt, als er gespeeld wordt met betekenis, inzicht, beelden en chronologie. We krijgen de opdracht om een database aan te leggen van levensgebeurtenissen die we kunnen uitwerken tot een verhaal. Negatieve emoties zoals angst of pijn kunnen je op het spoor van je verhaal brengen, maar ook universele thema’s, zoals een eerste verliefdheid, een laffe daad of een gebroken droom doen het goed. Een anekdote is leuk, maar een verhaal is rijker: het roept beelden op, draagt een inzicht, transformatie of ontwikkeling in zich. Bij Echt Gebeurd, zoals de cursus heet, is er één regel: er worden verhalen verteld vanuit littekens, nooit vanuit open wonden, want dat laatste geeft het risico dat je verstrikt geraakt in eigen emoties.
