Als je zo slim bent, waarom ben je dan niet gelukkig?

Een eenvoudige vraag die je even doet nadenken. Weten we misschien maar al te goed wat we willen en hoe we dat kunnen bereiken, maar verandert dat vreemd genoeg weinig concreets aan ons gewone leven? Gelukkig is er een man die zich over deze levensvraag wilde buigen: hoogleraar psychologie Raj Raghunathan. Al mag je van hem geen quick fix verwachten.

Tekst: Hade Wouters – Foto: Shutterstock

De paradox bestaat eruit dat je weet wat je gelukkig zal maken, maar dat je er vervolgens niet voor kiest om dat ook te doen. We maken deze fout de hele tijd.
Raj Raghunathan, hoogleraar psychologie

Stel jezelf, voor je verder leest, de vraag van de geest. De vraag van de geest is eenvoudig. Stel je voor dat er een geest verschijnt en je drie wensen mag doen. De geest is alwetend en almachtig, dus er zijn geen beperkingen. Welke wensen zou jij doen? De meest voorkomende wens, en dus met stip op één, is voldoende geld. Vervolgens willen mensen succes en alles wat daarbij hoort: roem, macht en respect. En ten derde wensen mensen geweldige relaties met een partner, familie en vrienden. Bijna niemand denkt eraan geluk te wensen. Ook jij waarschijnlijk niet. Hoe komt dat?

‘De paradox van geluk is heel eenvoudig,’ zegt Raj Raghunathan, auteur van het boek Als je zo slim bent, waarom ben je dan niet gelukkig?. ‘De paradox bestaat eruit dat je weet wat je gelukkig zal maken, maar dat je er vervolgens niet voor kiest om dat ook te doen. We maken deze fout de hele tijd. Zo weten we bijvoorbeeld dat het verder kijken naar een saaie film enkel en alleen omdat we tickets hebben gekocht, ons niet gelukkig zal maken. Maar toch blijven we zitten. We weten ook dat te veel eten op een buffet noch goed is voor ons geluk, noch voor onze gezondheid. Maar inderdaad: we doen het toch.’ Zo werkt ook de vraag van de geest. Als je mensen naar hun levensdoelen vraagt, is gelukkig zijn het belangrijkste. Maar als je vraagt wensen te uiten, zie je dat we ons laten afleiden door andere dingen. Geluk is dus een belangrijk levensdoel, maar we bagatelliseren het voortdurend door er niet rechtstreeks voor te kiezen. We geven het stelselmatig op in het nastreven van andere doelen, zoals succes, geld of roem.

Raj Raghunathan is hoogleraar aan de universiteit van Texas met expertise op de vakgebieden psychologie, menselijk gedrag, beslissingstheorie en marketing. Zijn cursus Een leven vol geluk en voldoening is een van de populairste online cursussen van de VS. Zijn geniale boek schreef hij vanuit de waarneming dat wie slim is en goed nadenkt over leven en carrière vaak succesvol is, maar daardoor minder vaak gelukkig. Voorwaarden voor succes lijken geluk in de weg te staan. Hij ging op onderzoek uit en werd ‘geluksprofessor’ aan de universiteit van Texas. Zijn boek lijkt wel een indrukwekkende achtbaan langs onderzoek, inzichten en opvattingen met betrekking tot geluk. In het boek zijn allerlei testjes te vinden die je ook online kan doen, en met behulp van de geluksoefeningen in het boek (ook gratis online te vinden) kan je werken aan je eigen geluksniveau. En waar je vanuit een soort egocentrische houding (de wens je eigen geluk te vergroten) het boek kan beginnen lezen, klap je het na ettelijke uren leesgenot toe met inzichten waar je niet enkel zelf beter van wordt, maar ook de mensen om je heen en misschien zelfs de hele samenleving. We gingen dus in gesprek met deze geluksprofessor, die bijna bij elke vraag antwoordt dat het allemaal erg simpel is. Geluk, geen hogere wiskunde.

Geloof jij dat iedereen een gelukkiger persoon kan worden?

Raj Raghunathan: ‘Ja, dat geloof ik. Er is uiteraard een genetische portie geluk, maar desondanks zijn er ook significante niet-genetische componenten die we kunnen aanwenden om ons geluksniveau te verhogen. Specifiek denk ik dan aan een gezonde levensstijl: beter slapen, goed eten, bewegen, en dat gecombineerd met het beperken van stress en het onderhouden van goede vriendschappen. Dit kan echt een boost geven aan je geluksniveau.’