‘Waar drama is, is geen liefde’

Hoe kan een mens ‘gezonder’ functioneren in deze opgejaagde samenleving? Na een burn-out besluit curator in de kunsten Eva De Groote, met haar uitgesproken fijngevoelig vermogen om de wereld rondom zich te scannen, op zoek te gaan naar antwoorden op die vraag. Ze klopt daarvoor aan bij wijze mensen die bijna als bij toeval haar levenspad lijken te kruisen. Deze maand: Tina Vervaeke, systeemopsteller.

Tekst Eva De Groote – Foto Shutterstock

‘Door zelf te veranderen kan je als individu belangrijke verschuivingen teweegbrengen in het grotere systeem, je familie bijvoorbeeld’

 

Een yogastudio aan de rand van de stad is de setting voor een opstellingsdag begeleid door Tina Vervaeke. De mensen die zich hebben ingeschreven druppelen een voor een binnen. Sommige hebben ingetekend als opsteller, dat betekent dat ze die dag zelf hun persoonlijke verhaal willen inbrengen. De meeste – zoals ik – geven zich op als representant; wij zullen in de opstelling een rol spelen in andermans verhaal. Wij deelnemers kennen elkaar niet, noch elkaars verhalen. Dat is ook niet nodig, zo blijkt. Vandaag zullen we representant zijn in elkaars familiesystemen, en helpen we via de therapie ontwikkeld door de Duitse psychotherapeut Bert Hellinger oude gedragspatronen die we meedragen vanuit onze familiegeschiedenis te doorbreken.
In de loop van de dag passeren de situaties van vier opstellers de revue. Telkens is een knoop in het heden de aanleiding om een vraag te formuleren: een patroon dat zich in relaties almaar lijkt te herhalen, verdriet dat veel plaats inneemt of boosheid die onbeweeglijk lijkt. Het verloop van zo’n opstelling is – abstract bekeken – telkens hetzelfde: Tina nodigt de opsteller uit voor een korte situering van zijn situatie om op die manier zicht te krijgen op de essentie van de vraag. Dan worden de hoofdfiguren in de ruimte opgesteld in de vorm van representanten. Zodra er personen of situaties worden opgesteld, gebeurt er iets merkwaardigs: er ontstaan spanningsvelden. Alsof er onzichtbare krachten werkzaam zijn in de ruimte, soms subtiel, soms uitgesproken. Als representant word je uitgenodigd om in het moment te blijven: wat voel je hier en nu in deze opstelling? Je kent de situatie van de opsteller niet in detail, maar als je naar je eigen lichaam luistert, vertelt het je dingen. Daar wil ik niet zijn. Dat voelt niet juist. Dit zou ik willen doen. Ik voel afstand tussen mij en die andere opgestelde persoon. De situatie die ontstaat wordt als het ware een scène die door de opsteller kan worden geobserveerd. Het familiesysteem waartoe hij – meestal op een intieme, soms op een verstikkende manier – behoort, wordt nu aan hem getoond. Hij kijkt ernaar als waarnemer.