Geen plastic in je cosmetica?

Ga jij sinds Mei Plasticvrij ook bewuster om met rietjes, koffiebekers en boodschappentassen? Mooi zo. Maar wegwerpitems zijn niet de enige boosdoener. Want wist je dat ook microplastics een ware plaag zijn? En dat je die zelfs in je cosmetica kan terugvinden? We gaan op zoek naar alternatieven.

Tekst Claire Thys – Beeld Shutterstock

‘Microplastics ontstaan wanneer oud plastic niet gerecycleerd wordt en afbreekt in minuscule deeltjes. Of ze worden speciaal ontworpen voor gebruik in autobanden, kledij of cosmetica. Zoals in jouw tandpasta, misschien’

‘In ons onderzoek hebben we zowel in bodemdieren, vissen als waterstalen uit de Noordzee plastics teruggevonden’, vertelde onderzoeker Brecht Vanhove onlangs aan de VRT. Samen met het team Mariene Biologie van de UGent onderzoekt hij al een aantal jaren hoe het gesteld is met de invloed van microplastics op vissen en andere levende organismen. En dat is niet goed, want in zowat elke staal die het team onder de loep nam, vonden ze sporen van plastic terug. Het is met andere woorden ‘alomtegenwoordig en zou een probleem kunnen vormen voor ons ecosysteem.’ Vooral als je weet dat plastic gemaakt is om eeuwenlang mee te gaan, en dus niet biologisch afbreekbaar is. Ook het WWF trok al aan de alarmbel, want de Middellandse Zee is ondertussen omgevormd tot een heuse plastic soupen blijkt een van de meest vervuilde zeeën op aarde zijn. Elk jaar dumpt Europa volgens hen tussen de 70 000 en 130 000 ton microplastics in zee – de hoeveelheid ‘gewoon’ plasticafval is zelfs nog veel groter – wat niet alleen het water vervuilt, maar er ook voor zorgt dat dieren gewond en vergiftigd worden.

Wat zijn microplastics?

Maar wat is dat nu precies, microplastics? Je hebt vast al foto’s gezien van zeepaardjes die plastic oorstokjes vastgrijpen of een gestorven walvis met een maag vol wegwerpzakjes. Maar micro- en nanoplastics zijn zo klein, met een diameter van minder dan 5 mm, dat je ze vaak niet eens ziet. Ze ontstaan wanneer oude plastic niet gerecycleerd wordt en afbreekt in minuscule deeltjes. Of ze worden speciaal ontworpen voor gebruik in autobanden, kledij of cosmetica. Zoals jouw in tandpasta, misschien.

Omdat ze zo klein zijn, kunnen zuiveringsinstallaties ze niet uit het afvalwater halen. Hierdoor belanden ze in zeeëen en oceanen, en daardoor ook in onze voedselketen én in ons drinkwater. De State University van New York ontdekte in elke liter onderzocht water gemiddeld 325 plastic partikels, zèlfs in dat van fancy, duur designerwater. De Wereldgezondheidsorganisatie is dan ook een onderzoek gestart naar het effect ervan op onze gezondheid.

Een handige app: Beat the microbead

Eén van de grote verantwoordelijken voor die overdaad aan microplastics is de cosmetica-industrie. Producenten gebruiken de kleine plasticdeeltjes als scrubpartikels of om een formule een smeuïg effect mee te geven. Het is ook een goedkoop opvulmiddel om het volume van een crème te vergroten, en werd jarenlang gretig gebruikt door grote en kleine merken. Van een lichaamsscrub over tandpasta tot zelfs een lipstick of een deodorant: het leek wel onmogelijk om gèèn plastic op je lichaam te gebruiken.

Maar dat was buiten The Plastic Soup Foundation gerekend. Deze organisatie zet zich al jarenlang in om cosmetica plasticvrij te maken, en creëerde samen met Stichting de Noordzee een handige app. Met Beat the microbeadkan je snel en eenvoudig checken of jouw crème microplastics bevat door de barcode te scannen. Zit het product nog niet in de databank? Ga dan na of je in de ingrediëntenlijst de volgende stoffen tegenkomt: polyethyleen (PE), polyethyleen terephthalaat (PET), polypropyleen (PP), polymethylmethacrylaat (PMMA) and nylon. Dit zijn de meest voorkomende plastic ingrediënten, al blijken er intussen al meer dan 60 varianten te bestaan, wat het heel moeilijk maakt om de plasticvrije formules eruit te pikken. Gelukkig creëerde de organisatie intussen ook het Zero Plastic Inside logo, dat je als merk kan aanvragen, en verzamelde het een handig overzicht van merken en producten die volledig plasticvrij zijn op hun website. Zo helpen ze je op weg om microplastics uit je badkamer te bannen.

Doet de cosmetica-industrie mee? >>>