Opgroeien zonder school, hoe zou dat zijn?

‘Of kinderen hiaten in hun kennis zullen hebben? Dat denk ik niet, we leven immers in een werkelijkheid waarin we continu kunnen en moeten bijleren’

Is het dan ook afgelopen met berispen en sanctioneren?

JVE: ‘In een antipedagogische houding zie je kinderen zoals ze echt zijn. Je gaat met hen om als volwassenen die natuurlijk bijzondere noden en behoeften hebben. Ik geloof niet in ‘laat kinderen kind zijn’, kinderen willen niets liever dan gezien te worden als volwaardige volwassenen. Hun gevoelsleven verdient evenveel erkenning.’ 

Als je kinderen als volwassenen behandelt, moeten ze dan ook kunnen werken?

JVE: ‘Ja, stel je voor wat er zou gebeuren als kinderen toegang kregen tot werkplekken? Nu houden we hen weg omdat we dit een onvriendelijke omgeving vinden voor kinderen, terwijl wij er wel hele dagen vertoeven. Het zou ons uitdagen om onze werkplekken te hervormen.’

Levert ontscholing voor iedereen goede resultaten op?

JVE: ‘In de succesverhalen hoor je dat kinderen die geen enkele vorm van onderwijs kregen niet uitzonderlijk zijn. Ze zijn niet hoogsensitief of intelligenter, maar ze groeiden op in een omgeving die hen ondersteunde op vlakken waarin ze kwetsbaar waren, en hen vertrouwen gaf in die domeinen waarin ze wel in staat waren om zichzelf te ontwikkelen. Deze combinatie is heel belangrijk.’ 

Zitten kinderen die geen onderwijs kregen dan niet met hiaten in hun kennis?

JVE:‘Als die er zijn, dan kunnen deze kinderen zich deze kennis – als hij nodig is – veel sneller eigen maken. Paulo Freire leerde de boeren in Brazilië lezen op 30 dagen omdat hij de vaardigheid verbond aan de interesse van de boeren. Door te leren lezen kregen ze een betere grip op hun levenssituatie.

Bovendien ontstaan er niet zoveel hiaten. Kinderen leven immers in een werkelijkheid waarin ze cijfers en letters nodig hebben. De wereld is een echte leerplek geworden, waarin dingen gebeuren die er echt toe doen. Je leert dan vertrekkende vanuit de werkelijkheid, niet vanuit een hypothetisch vraagstuk.’

En hoe zit het met het sociale aspect van de school?

JVE: ‘Wat er op school gebeurt, is een aanfluiting van wat echt sociaal is. De context is kunstmatig doordat je enkel samenzit met kinderen van dezelfde leeftijd. Dat drijft de competitie op de spits.’

Is ontscholing wel legaal?

JVE: ‘Nee. Tekenen voor 100% spontaan leren kan niet, want er zijn de leerplicht, de controle op het thuisonderwijs en de regelmatige toetsen. Maar je kan het heel pragmatisch aanpakken: in het dagelijkse leven zo weinig mogelijk druk op de ketel zetten, terwijl je wel voldoet aan de formele verplichtingen.’

Meer lezen?
Leven zonder school (Uitgeverij SWP) van Freddy Bonnu en Johan Van Eeckhout, en www.levenzonderschool.be