Vergissing

Het leven is een aan elkaar rijgen van keuzes. Grote levenskeuzes, maar ook ontzettend veel kleine. Ook bij het maken van een magazine krijg je per minuut meer keuzes te overwegen dan je zou willen. Moeten we dit onderwerp behandelen of toch maar niet? Schrijven we iets over dit boek of over dat andere? Door wie laat ik dit artikel schrijven? Zet ik het in deze editie of in de volgende? Komt deze layout in het groen of in het blauw? Dan toch die foto of een andere? Gelukkig ben ik erg intuïtief, denk ik vaak, want ik moet in split seconds beslissen. Dit wel, dit niet. Hop, en weer verder. Puur buikgevoel. Ik kan me niet permitteren om alle opties uitgebreid te wikken en te wegen. Soms moet dat wel en dan blijft de vraag vaak liggen. Omdat je voor weloverwogen keuzes de tijd moet kunnen nemen. En voor- en nadelen bekijken. En risico’s inschatten. Want je wil geen belangrijke keuze maken die je later betreurt.

En toch kan je niet alleen op basis van pure feiten en zekerheden beslissen. In elke keuze zit ook altijd een portie verwachting en hoop, zegt Paul Louis Iske, oprichter van het Instituut voor Briljante Mislukkingen. Als je voor iets gaat, weet je nooit of alles wel zal uitdraaien zoals je het had gewenst. Vaak helemaal niet. Daarom moeten we ook beter leren omgaan met vergissing, zegt hij. Volgens hem zijn er overigens geen foute keuzes, zolang je ervan leert. Wat ook Silvie Moors beaamt, die fragmenten uit de literatuur als leerschool neemt voor het leven. ‘De boeiendste literatuur is niet die waar het hoofdpersonage altijd alle juiste keuzes maakt’, zegt ze en daar raakt ze een snaar. Ik kende vroeger ook zo’n jongeman, een typisch zondagskind, bij wie alles lukte. Alles wat hij ondernam werd een succes. Het is twintig jaar geleden, maar doorheen mijn leven heb ik vaak aan hem gedacht. Niet aan zijn successen, maar aan het feit dat hij zo weinig begrip had voor mensen bij wie het leven niet zo vanzelf liep. Hij had een te goed karakter om luidop te oordelen, maar ik zag aan zijn reacties dat hij er echt niks van begreep. Het komt er toch gewoon op aan een beetje ondernemend te zijn? En dan gaat alles je toch voor de wind?

Nee, niet dus. Niet altijd, en niet bij iedereen. Er zijn beslissingen die je echt kan betreuren. Er zijn keuzes die veel inspanning vragen en op weinig resultaat uitdraaien. Er zijn sprongen die je waagt waarbij je je bezeert. Er zijn ook keuzes die je maar niet kan maken. Springplanken waar je stijf van de schrik op blijft staan omdat die paar meter onder je te diep lijken. Keuzemogelijkheden die zo veeltallig zijn dat je verlamd geraakt van de vele mogelijkheden. Te veel keuze zet ons vast, bevestigt ook onderzoeker Barry Schwartz. Hoe meer keuzemogelijkheden je krijgt, hoe minder keuzes je effectief maakt, hoe minder tevreden je bent over de gemaakte keuze én ook over jezelf, zo blijkt uit zijn onderzoek.

Je vergissen kan pijn doen. Maar het maakt je ook mens. En het geeft je ervaring om uit te leren. Een litteken dat later charmant wordt. Een wijsheid die niemand je nog afneemt. En een mededogen voor anderen die zich vergissen. Dat mededogen raakt me nog het meest. Het maakt dat je zachter wordt en tegelijk krachtig. Dat je een wild hart ontwikkelt, zou onderzoekster Brené Brown zeggen – die ons op p. xx alweer wakker schudt met haar nieuwe boek. A wild heart. Alleen van de term hou ik al. Als mensen geen wilde, kwetsbare, krachtige harten wilden ontwikkelen, dan bestond dit blad wellicht niet. En had ik niet alle dagen weer vijftig keuzes te maken. In split seconds. Van op mijn wiebelende springplank.

Goh, wat zou ik dát geweldig missen.

 

Anne Wislez is hoofdredactrice van Psychologies magazine

Foto: Carmen De Vos