Hoe vermijd je vriendschaps-stress?

‘In amoureuze relaties vinden weg ghosting niet oké, maar bij vriendschappen gebeurt dat vaker: we antwoorden niet op alle berichten, we zetten de uitwisselingen op een laag pitje. Op zich niet zo vreemd…’

Jij bent mijn beste vriendin (oei, jij niet de mijne)

Nog zo’n mythe is dat vriendschap vanzelfsprekend wederzijds is. Het is niet omdat jij iemand heel sterk waardeert in je leven dat hij of zij je per se op dezelfde plek zet. Wat soms kan leiden tot pijnlijke situaties. ‘Zo ging ik er na tien jaar vriendschap van uit dat ik de getuige zou worden bij het huwelijk van mijn – dacht ik – beste vriendin, maar plots bleek dat een andere vriendin te zijn. Je denkt dan een exclusieve plek verworven te hebben die je niet hebt’, zegt Ina, verpleegster van 29, die zo een vriendschap spaak zal lopen.

Vriendschap blijkt, volgens onderzoek, dan ook niet voor niets een van de grootste bronnen van stress in ons leven te zijn. ‘Dat geldt vooral bij ambivalente vriendschappen,’ legt Selma Franssen uit, ‘het gaat om vrienden aan wie je bepaalde dingen fijn vindt, maar andere minder. Het geeft ons blijkbaar meer stress om met zulke vrienden af te spreken dan met iemand die we ronduit niet mogen, omdat we dan weten wat we kunnen verwachten. Bij een echte vriend is het de bedoeling dat je kan ontspannen, gerust zijn. Weet je niet zeker of dat kan, dan gaat de vriendschap eigenlijk aan zijn doel voorbij.’

Hoe ‘maak je het uit’?

Maar hoe gaan we dan het best om met een vriendschap die niet meer goed botert? Met een echte goeie ouwe vriend kunnen we het thema wellicht ter sprake brengen. Wat scheelt er? Er hangt iets tussen ons, voel je dat ook? Is er iets gebeurd? Maar met iets lossere vrienden doen we die moeite vaak niet. ‘Vriendschappen die ons niet meer veel brengen, laten we meestal verwateren zonder duidelijk aan te geven dat we de ander minder of niet meer willen zien’, zegt Selma Franssen. ‘Ghosting betekent dat je niet meer echt reageert op iemands berichten. In amoureuze relaties vinden we dat echt niet oké, daar vinden we dat we duidelijk moeten laten weten: ik heb geen interesse om dit verder te ontwikkelen. Maar bij vriendschappen gebeurt dat vaker: we zetten de uitwisselingen op een laag pitje. Op zich niet zo’n gek idee, want vrienden weten inmiddels best wat vertrouwelijke dingen over ons, zaken waar ze je schade mee zouden kunnen berokkenen. Daarom kan het slim zijn onnodige confrontaties te vermijden. Je kan een vriendschap laten rusten en na een tijd, zelfs na jaren, weer aanknopen en merken dat het dan wel weer goed loopt. Dan ben je blij dat je geen gigantische confrontatie hebt gehad.’ Het feit dat een relatie verwatert omdat je elkaar niet veel meer bijbrengt, is overigens maar een probleem als één van de twee het niet als zodanig ervaart. In dat geval is het beter om eerlijk te zijn en je verlangen om elkaar minder te zien duidelijk uit te spreken.

Hoe stiefmoederlijk vriendschappen behandeld worden, blijkt uit het feit dat je dit alles meestal maar zelf moet zien uit te dokteren. Er bestaan geen boeken of workshops over vrienden verliezen, of apps of bemiddelaars die je daarbij helpen. Noch officiële statuten om hechte vriendschappen te eren. Ook wettelijk wordt er voor vrienden niets geregeld. En gezien het groeiende belang van deze vertrouwensbanden ligt daar misschien een flink hiaat. ‘Er mag in ons denken een shift optreden zodat het belang van vriendschapsrelaties meer erkend wordt,’ concludeert Franssen. ‘Waarom mogen we bijvoorbeeld niet aan hetzelfde tarief geld nalaten aan vrienden die voor ons heel belangrijk zijn geweest, als aan familie en kinderen? Waarom mogen we geen gezinsticket of –abonnement afsluiten met een paar vrienden als we geen gezin hebben? Ook samenwonende vrienden werden tot voor kort automatisch als fiscale partners gezien, omdat er geen statuut voor bestaat. Veel mensen hebben in hun leven geen duidelijke stamboom van officiële relaties, maar een soort wildgroei aan vrienden die zeer waardevol zijn. Het zou mooi zijn als met die banden meer rekening werd gehouden.’

Meer lezen?

Vriendschap in tijden van eenzaamheid. Een ode aan goede vrienden, Selma Franssen (Houtekiet, 2019)

Voor het volledige artikel en tips om goeie vriendschappen te onderhouden, lees de zomer-Psychologies (vanaf 12 juli in de winkel)