Zo overleef je de kantoorjungle

‘Het feit dat je baas kan nadenken over het feit of zijn leiderschapsstijl meer weg heeft van die van een gorilla of van een orang-oetan, is dan weer eigen aan de mens. Maar de grens loopt zeker niet zwart-wit’ Constanze Mager, biologe

Wie is de baas?

Sommige dingen hebben dieren hebben beter geregeld dan mensen. In een groep olifanten ontbreekt het glazen plafond: vrouwtjes hebben het voor het zeggen. Constanze Mager: ‘Over het algemeen ligt bij dieren vast of mannetjes of vrouwtjes de baas zijn. Individueel talent telt niet, iets dat we als mensenmaatschappij beter niet overnemen. Wat wel beter loopt bij dieren dan bij mensen, is dat momentane prestatie beloond wordt. Dat klinkt misschien kil, maar dat de op dat moment best geschikte aan de top staat, de meeste verantwoordelijkheid heeft en de meeste beloning krijgt, is bij bedrijven niet altijd het geval. Wat vooral behoorlijk taboe is in onze carrièreplanning – die gericht is op hogerop komen of het behoud van de status quo – is dat diegene die hoog op de rangladder staat na zijn beste tijd ook een stap terugzet, vaak ook nog vrijwillig en zonder groot gezichtsverlies. Dat doen dieren beter. Een ander aspect waar we echt een voorbeeld aan dieren kunnen nemen, is hoe ze aan relatieonderhoud doen. Ook in langere relaties doen de partners steeds hun best om elkaar te versieren en te tonen hoe erg de ander gewaardeerd wordt. Daar kunnen de meeste mensen zowel op privévlak als zakelijk een puntje aan zuigen.’

Een menselijke troef

Als mens overstijgen we gelukkig ook vaak het dierlijke. ‘Het meest voor de hand liggende voorbeeld is onze communicatie,’ zegt Constanze Mager. ‘En dan met name de reikwijdte en de diepgang. Dat we bijvoorbeeld over de hele wereld eeuwenoude poëzie geschreven door een al lang overleden persoon lezen, is best uniek. Maar ook onze mate van bewustzijn en reflectievermogen overstijgen het dierlijke. Dat een manager die mijn boek leest nadenkt of zijn leiderschapsstijl nu meer op die van een gorilla lijkt of op een orang-oetan, dat kunnen dieren niet. Maar wat cognitie en bewustzijn betreft is het niet zwart-wit maar gaat het over een glijdende schaal tussen miljoenen soorten dieren en mensen.’

Ziet ze nu overal het beest in mensen? ‘Uiteraard kom ik wel eens iemand tegen bij wie het overduidelijk is dat niets dierlijks de mens vreemd is. En ik pas concepten van dieren, zoals optimale groepsgrootte, toe in mijn werkleven. Maar het is niet zo dat ik in iedereen een zebra of aardvarken zie. En het omgekeerde gebeurt ook. Dan denk ik dat zeekoeien zich wel erg als mensen in de sauna gedragen.’

Meer lezen?

Stoor nooit een vlooiende aap. Verrassende oplossingen uit het dierenrijk voor de dagelijkse problemen en uitdagingen op het werk, Constanze Mager (Bruna uitgevers, 2019)