Heb je ooit het gevoel gehad dat je relatie niet plots eindigde, maar eerder stilletjes doofde? Esther Perel, een internationaal gerenommeerde psychotherapeut met Belgische roots, heeft dit fenomeen uitvoerig bestudeerd. Volgens haar zijn het vaak niet grote conflicten die relaties breken, maar net de stille erosie van verbondenheid door alledaagse onverschilligheid. Als psychologe raakten mij vooral de subtiele manieren waarop relaties kunnen verstoffen zonder dat iemand echt alarm slaat. Deze inzichten zijn waardevol om tijdig in te grijpen.
Afname van nieuwsgierigheid en communicatie
Weet je nog hoe je ooit alles wilde weten over je partner? Elk klein detail, elk verhaal, elke herinnering. Wanneer die nieuwsgierigheid verdwijnt, verliezen koppels vaak hun emotionele betrokkenheid. Perel stelt dat nieuwsgierigheid een vorm van liefde is — het is een manier om te tonen: “ik wil je blijven ontdekken”. In mijn praktijk zie ik vaak dat een gebrek aan vragen het begin is van emotionele afstand.
Zelf merkte ik in eerdere relaties dat ik minder vroeg en minder luisterde, en dat dat meestal voorafging aan een fase van vervreemding. De stilte wordt dan langzaam een gewoonte.
Het verdwijnen van gedeelde humor
Samen lachen schept intimiteit. Humor is niet alleen een manier om het leven lichter te maken, maar ook om elkaar te vinden in het alledaagse. Wanneer dat wegvalt, verdwijnt vaak ook de speelsheid in de relatie. Esther Perel noemt humor “de ademruimte van de ziel in relaties”.
Terugkijkend zag ik in mijn eigen relaties hoe het ontbreken van gedeelde grappen meestal een voorbode was van een afstand die moeilijk te overbruggen bleek.
Vermindering van fysiek contact
Fysieke aanrakingen — hoe klein ook — zijn stille boodschappen van verbondenheid. Een hand op de schouder, een snelle knuffel, een tikje op de arm: ze vertellen meer dan woorden. Volgens Perel is een afname hiervan vaak een symptoom van emotionele terugtrekking, ook al beseffen koppels dat niet altijd.
In gesprekken met cliënten stel ik vaak vast dat fysieke afstand voorafgaat aan emotionele afstand. Door opnieuw bewust kleine aanrakingen te introduceren, kan die brug weer worden gebouwd.
Leven naast elkaar
Samenleven zonder werkelijk samen te zijn gebeurt vaker dan we denken. Koppels functioneren als efficiënte coördinatoren van hun leven, maar raken hun emotionele uitwisseling kwijt. Ze delen een huis, maar niet noodzakelijk een innerlijke wereld. Perel benadrukt dat echte intimiteit tijd nodig heeft, en niet zomaar kan plaatsvinden “tussen twee afspraken door”.
Wanneer agenda’s het overnemen van spontane nabijheid, wordt een relatie stilaan gereduceerd tot logistiek management.
Schermgebruik als blokkade
In onze digitale realiteit verliezen we makkelijk de focus op elkaar. Het blauwe licht van schermen dooft soms de vonk tussen mensen. Eén van de grootste obstakels voor verbinding is de permanente aanwezigheid van meldingen en berichten die onze aandacht versnipperen.
In mijn eigen relaties heb ik ervaren hoe krachtig het is om bewust schermvrije momenten in te bouwen. Die gedeelde stilte kan opnieuw ruimte geven aan echte gesprekken.
Pogingen tot connectie worden genegeerd
Een simpele opmerking over een mooie wolkenlucht, een grappig liedje, een korte blik: allemaal vormen van wat Perel “bid for connection” noemt. Als die kleine gebaren onbeantwoord blijven, ontstaat een gevoel van afwijzing. Niet eens door wat er gezegd wordt, maar door wat er niet wordt erkend.
Ik probeer in mijn dagelijkse leven altijd alert te blijven op zulke signalen, en ze met openheid te ontvangen. Zo bouw je aan een sfeer van beschikbaarheid en wederzijdse aandacht.
Intimiteit wordt routineus of afwezig
Wanneer intimiteit zijn spontaniteit verliest en een mechanisch patroon wordt, voelt de relatie vaak leeg aan. Seksuele nabijheid draait volgens Perel niet om frequentie, maar om aanwezigheid en betrokkenheid. Passie vraagt energie, creativiteit en aandacht.
In gesprekken met koppels moedig ik hen aan om de ruimte te maken voor intimiteit die niet vanuit verplichting komt, maar vanuit verlangen. Die verschuiving kan verrassend helend zijn.
Een tekort aan empathie
Empathie is de zuurstof van relaties. Wanneer het ontbreekt, wordt het steeds moeilijker om kwetsbaarheid te delen. Kleine overwinningen, frustraties of zorgen blijven dan onuitgesproken, en daarmee vervaagt ook het gevoel van samenhorigheid.
Ik zie dagelijks hoe belangrijk het is om ruimte te maken voor wederzijds delen — ook al is het iets kleins. Het dagelijkse ritueel van echt luisteren maakt relaties levendiger en warmer.
Afwezigheid van conflicten
Het klinkt misschien vreemd, maar totaal conflictvrije relaties zijn niet altijd gezond. Soms betekent het dat partners elkaar hebben opgegeven. Geen meningsverschillen meer kan wijzen op onverschilligheid, niet op harmonie.
Perel stelt dat respectvolle conflicten een kans zijn om te groeien. In mijn eigen ervaring zijn de beste relaties niet die zonder conflict, maar die waarin mensen blijven kiezen om te praten, te luisteren en elkaar te begrijpen — zelfs als het schuurt.
