Tijd voor een nieuwe mindset: ‘IK HEB (meer dan) GENOEG’

‘De switch van een tekort naar overvloed gaat erom dat je niet langer gulzig absorbeert vanuit een soort innerlijk gat, maar dat je je talenten uit en zo van jezelf geeft aan de wereld, omdat je je vanbinnen vol voelt’ –Ineke Van Lint, psychologe

Volgens psycholoog Ineke Van Lint mogen we het nog verder zoeken. ‘Meer nog dan het hebben ervaren van een tekort aan liefde, aandacht, steun of materie, gaat het volgens mij om een opgedaan tekort op zielsvlak, een tekort aan zingeving’, zegt ze. ‘Als je ouders geen bevrediging vinden in hun leven en hard werken om dingen te kopen in de hoop dat dat hen wat vervulling brengt, pik je dat als kind op en doe je hetzelfde. In plaats van zingeving te gaan zoeken waar die echt te vinden is, diep binnen in onszelf, hopen we dat die invulling van buitenaf zal komen. Omdat we ons vanbinnen leeg voelen, voeden we ons met zaken van buitenaf en zijn daarin onverzadigbaar, omdat al dat consumeren eventjes een moment van genot geeft maar geen echte vervulling. Genot moet altijd herhaald worden, wil je het opnieuw voelen, dus moet je altijd weer iets kopen of eten of drinken of altijd weer op reis gaan. We mogen natuurlijk blijven genieten, maar het is niet voldoende op zich. We zouden dus eerder de beweging van binnen naar buiten moeten maken en ernaar streven diepe voldoening te vinden. Dat vind je door grotere, moeilijke dingen te doen, je dromen te realiseren, je af te vragen: wie ben ik en wat kom ik brengen in deze wereld? Wat is mijn talent, mijn bijdrage? Dit geeft diepe voldoening en is – in tegenstelling tot genot – blijvend. Als je diep vervuld ben, heb je geen tekort. In plaats van steeds meer te eisen van de wereld, ga je er zelf iets aan toevoegen.’ In plaats van met een tekortbewustzijn te leven in een wereld van overvloed, zou het ons meer dienen om te leven met een overvloedbewustzijn, vindt de psychologe, die hier ook workshops over geeft. Als je vertrekt vanuit een principe van veel en genoeg, ontwikkel je een andere mindset en zo ook een ander leven. ‘Dat betekent dat je een diep innerlijk besef aankweekt van: ik heb voldoende van alles’, zegt ze. ‘Je aandacht gaat dan sneller naar wat je hebt dan naar wat je niet hebt en vanuit dat gevoel van tevredenheid ervaar je daadwerkelijk meer overvloed. Wat je moet doen om die mindset te veranderen? Vertrek bij alles wat je doet van de idee: alles wat ik nodig heb, heb ik al, en alles wat ik nodig zal hebben, komt op tijd en stond.’ Niet zo’n evidente switch, maar wél de moeite waard om uit te proberen en te ervaren hoe dit je leven kan beïnvloeden.

Een andere samenleving

Een boeiende denkoefening: als voldoende mensen vanuit een overvloedbewustzijn leven, kunnen we misschien een andere samenleving ontwikkelen. ‘In zo’n samenleving zouden mensen meer leven vanuit hun talenten en meer creëren van binnenuit’, zegt Van Lint. ‘Deze hele beweging gaat er wezenlijk om dat je niet langer blind en gulzig absorbeert vanuit een soort innerlijk ‘gat’ dat je wanhopig probeert te vullen, maar dat je jezelf creatief uit met je talenten en van jezelf geeft aan de wereld omdat je je vanbinnen vol voelt.’ Dat zou ook andere maatschappelijke gevolgen kunnen hebben, zegt ze. Met zo’n mindset zou bijvoorbeeld het idee van een onvoorwaardelijk basisinkomen (waarbij elke burger, ongeacht de noden en zonder voorwaarden, eenzelfde basisinkomen ontvangt, nvdr) makkelijker door het gros van de mensen aanvaard worden, merkt ze op. Omdat ze zouden begrijpen van waaruit dat idee vertrekt: vanuit een doorvoeld gevoel van ‘genoeg’. Een basisinkomen willen installeren vanuit onze huidige mindset is wellicht niet realistisch, omdat we ons vanuit een gevoel van een tekort steeds weer vergelijken met anderen. Zo bekeken is het moeilijk te verkroppen dat iemand die niet werkt of al veel heeft evenveel basisinkomen zou krijgen als iemand die wel werkt of weinig heeft. Maar als je denkt vanuit genoeg en innerlijke vervulling, ga je minder vergelijken en kijk je eerder naar welke voldoening deze beweging jou persoonlijk geeft. ‘Een basisinkomen moet mensen meer vrijheid opleveren om het leven te leiden dat zij graag willen’, merkt ook Nele Lijnen op in haar nieuwe boek Win for Life. ‘De dwang die van het huidige stelsel uitgaat, zorgt daar niet voor. Het is geen doelstelling van het basisinkomen om alle materiële dromen te verwezenlijken, het gaat vooral ook om het mogelijk maken van immateriële zaken: er komt meer tijd beschikbaar voor het gezinsleven, kunstbeoefening, vrijwilligerswerk, politieke activiteiten, sociale contacten, huishoudelijk werk/klusjes, volgen van opleidingen, enzovoort. Het basisinkomen moet dus wel de materiële zekerheid bieden die zorgt voor de nodige ruimte voor deze belangrijke immateriële zaken.’ Die ons dan weer innerlijk kunnen voeden, waardoor we materieel minder onverzadigbaar worden.