Je job, een gouden kooi?

Als je psychologen, therapeuten en personal coaches mag geloven zijn veel van de problemen waarmee mensen bij hen aankloppen gerelateerd aan hun werk. Mensen voelen zich al te vaak een schakel in een proces waar ze geen controle over hebben. Ze weten niet meer wat ze creëren en waarom. Ze hebben het gevoel geen enkele invloed uit te oefenen. ‘Zo dreigt hun waardevolste project naar de achtergrond te verschuiven’, zegt Ceulemans. ‘Het leven leiden waar ze als kind op hadden gehoopt. Daarom raad ik iedereen aan om zichzelf regelmatig te bevragen of je echt wel aan het doen bent wat je ziet als jouw weg in het leven.’

Evaluatiehorror

‘Sommige bedrijven gaan inderdaad sterk mee in de trend van alles te willen objectiveren en heel veel controle uit te oefenen’, zegt Mariën. ‘Er worden voortdurend procedures in gang geroepen – vaak zelfs procedures op procedures. Mensen voelen zich dan een radartje in het geheel, ze hebben geen sturingskracht meer. De vrijheid om zelf beslissingen te nemen ebt weg en dat leidt tot vervreemding.’

‘Het is niet te geloven hoe managers in bedrijven omwegen creëren die hun medewerkers afhouden van het werk dat ze gewoon graag doen. De uitwasemingen van de ziekelijke managementcultuur, zoals evaluatiegesprekken, verplichte teambuildings, prestatiemetingen, organigrammen en vrijheidsbelemmerende controlesystemen waar geen ruimte is voor kwetsbaarheid: het waren voor mij allemaal regelrechte plezierverdampers’, zegt Ceulemans. ‘Al te vaak blijkt ook dat werknemers er ongelukkig van worden. Mensen krijgen niet alleen een burn-out van te véél werk, maar ook van het gevoel hun tijd niet zinvol door te brengen op hun werk. Ons arbeidssysteem begint op een smakeloos grapje te lijken. Of is er iemand die gelooft dat het een goed idee is om mensen te bestoken met een schools puntensysteem dat verpakt is als evaluatiecyclus? Toegegeven, het is de taak van de leidinggevende om verbeterpunten te bespreken. Maar iedereen zou moeten beseffen dat net die negatieve focus ervoor zorgt dat evaluatiegesprekken pure horror zijn. Omdat iedereen graag goed werk levert. En dat lukt niemand echt elke dag. We zijn allemaal maar mensen. Daarom zijn evaluatiegesprekken van een ongekende tristesse.’

Kiezen voor jezelf?

Waar jongeren sneller jobhoppen als ze zich niet tevreden voelen op het werk, ligt dat bij oudere werknemers anders. Zij blijven langer hangen in een job, ook al zijn ze ongelukkig. ‘Dat komt omdat velen onder ons, ikzelf vroeger ook, gezagsgetrouw zijn’, zegt Ceulemans. ‘Je hebt vroeger geleerd dat je op je werk moet doen wat gevraagd wordt, en je cijfert jezelf en je eigen ideeën weg. Achteraf gezien vind ik van mezelf dat ik te lang heb gewacht met de beslissing om iets te veranderen’, zegt ze. ‘Ik zou dat niemand aanraden. De onzekerheid over wat de toekomst brengt, is echt veel minder erg dan de zekerheid dat je vandaag niet gelukkig bent.’ ‘Vlamingen zijn trouw en loyaal van inborst,’ beaamt Mariën, ‘en dat geldt zeker voor hun baan. Vaak zie ik dat mensen trouwer zijn aan hun werk dan aan hun partner. Ze werken zich kapot en worden soms letterlijk ziek van hun werk. En zelfs dan hoor ik heel vaak het zinnetje: “op zich doe ik mijn werk eigenlijk wel graag”. De loyauteit is dus heel groot.’