Met wie verbind jij je met kerst?

All in the framily

Baseline is dus dat we zelf willen kunnen kiezen hoe we de kerstperiode doorbrengen, waar én met wie. ‘En de tijd is voorbij dat dat per definitie je familie is’, nuanceert Dierickx. ‘Misschien heb je vrienden met wie je je zo verbonden voelt en zoveel deelt dat je liever samen met hén de feestdagen doorbrengt. Je familie heb je “gekregen”, daar moet je het mee doen. Je vrienden heb je zelf gekozen en sluiten misschien meer aan bij wie je bent en de manier waarop je in het leven staat.’ Framily, zo noemen we tegenwoordig het fenomeen van vrienden die zo close zijn dat ze aanvoelen als familie. Kristien (35) beaamt dat: ‘Toen ik mijn man Thom leerde kennen, was het voor mij meteen duidelijk dat zijn beste maat Lars heel belangrijk voor hem was, als een broer. Zelfs kerst vierden ze steevast samen, en dat bleef zo, ook toen Thom en ik kinderen kregen en Lars op zijn beurt een gezin stichtte. Lars werd de peter van onze oudste zoon, we vieren alle verjaardagen en feestdagen samen. Tussen onze twee gezinnen bestaat een diepe en warme vriendschap die ik niet zou kunnen missen.’ Ook alleenstaande mama Maartje (29) heeft zo’n framily-netwerk. ‘Ik heb een prima band met mijn ouders en mijn zus, maar ze wonen allebei op een uur rijden van mij vandaan. In de praktijk van alledag heb ik meer aan het vriendennetwerk dat ik hier heb opgebouwd en staan die mensen emotioneel ook dichter bij me. Mijn zoontjes noemen mijn vriendinnen zelfs “tante”, en zo voelt het ook aan, als familie. Kerst vieren we bij mijn ouders, dat zou ik niet willen missen. Maar tussen kerst en nieuwjaar geef ik elk jaar een etentje, voor alle vrienden die zo’n grote plaats innemen in mijn hart.’

De magische sfeer van weleer

Familierelaties krijgen tegenwoordig vaak een andere invulling en betekenis dan een paar decennia geleden, zo blijkt ook uit het verhaal van Maartje. ‘We leven nu eenmaal in andere tijden’, verklaart Dierickx. ‘Complexe tijden vooral, in een wereld die snel verandert en almaar groter lijkt te worden. De nieuwe realiteit is er een van familieleden die niet meer per se in elkaars buurt of onder de kerktoren blijven wonen, waardoor de familieband kan versmallen. En van gebroken relaties en patchworkfamilies, die met name tijdens de feestdagen voor extra stress kunnen zorgen.’ Zoals bij Nele (33): ‘Als kind was ik dol op de kerstdagen. De gezellige sfeer, het lekkere eten, de cadeautjes. Maar met gescheiden ouders, zowel aan mijn kant als aan die van mijn man, blijft er van die magische kerstsfeer weinig over. We hebben nog een tijd geprobeerd om van het ene feest naar het andere te hollen, samen met onze dochtertjes. Maar dat gaf alleen maar stress, en frustraties omdat we altijd moesten wegrennen wanneer het net gezellig werd. Tegenwoordig maken we keuzes: we wisselen jaarlijks af naar welk familiefeest we gaan. Dat is rustiger, maar het blijft een beetje wringen, omdat ik denk dat ik dingen mis en mensen teleurstel. En ik blijf zitten met heimwee naar een kerstgevoel dat nooit meer terugkomt. Jammer.’

Ook Ilse (47) is nog lang blijven hunkeren naar het kerstgevoel uit haar kinderjaren, toen het hoogtepunt van kerstavond bestond uit worstenbroodjes eten en samen naar de nachtmis gaan. ‘Ik kreeg hoe langer hoe meer een hekel aan het opgefokte en commerciële feest dat Kerstmis is geworden’, vertelt ze. ‘Om daar iets tegenover te stellen, ga ik sinds een paar jaar op kerstavond meehelpen op een feest voor daklozen. Daar zijn geen chique kerstmenu’s of dure cadeaus, maar er hangt een sfeer van warmte, dankbaarheid en samenhorigheid die ik nergens anders vind. Dat is kerst voor mij.’