Cheers! Op een nuchtere toekomst!

Tot voor kort was je een buitenbeentje – of een pretbederver –, als je op een feest geen glaasje meedronk. Maar de laatste jaren wordt het steeds normaler om niet te drinken. Hoe komt dat eigenlijk? Alcohol is toch net zo verslavend als vroeger? En is het totaalplaatje wel zo positief?

Tekst Katrien Elen

‘Tijdens de week drink ik geen alcohol’, ‘We denken aan kinderen en zijn gestopt met drinken’ of ‘Sinds ik twee jaar geleden aan Tournée Minérale deelnam, schenk ik mezelf nog maar heel sporadisch een glas wijn in.’ Uitspraken die je steeds vaker hoort. Niet drinken is oké tegenwoordig.

Volgens de recentste cijfers van het Vlaams Expertisecentrum Alcohol en Andere Drugs (VAD) dronken volwassen Belgen in 2018 10% minder dan in 2008. Tegenover 1980 – een nationale piek in het  drinkgedrag – is dat zelfs 30% minder. Die trend is positief. Dat stelt ook klinisch psycholoog en  verslavingsdeskundige Paul Van Deun vast. ‘Een significante groep Vlamingen stelt frequent alcoholgebruik in vraag. Het duidelijkste signaal kregen we, toen we in 2017 de sensibiliseringscampagne Tournée Minérale lanceerden in België. Meer dan 100.000 mensen schreven zich online in. Een overdonderend succes.’

In februari gaat Tournée Minérale voor de zesde keer van start in ons land. Te verwachten valt dat de Vlaming opnieuw massaal zal deelnemen. Dat is positief, want uit onderzoek blijkt dat mensen na een maand geheelonthouding significant minder drinken, ook op de lange(re) termijn.

Weekenddoden of alcoholdoden?
Het succes van Tournée Minérale past in een klimaat waarin een gezonde levensstijl aan belang heeft gewonnen, zegt Van Deun: ‘In onze welvarende maatschappij willen mensen een lang en goed leven en willen ze best een beetje moeite doen voor hun gezondheid. Als je daarentegen amper rondkomt, dan stel je jezelf aan het eind van de maand de vraag niet of je wel gezond hebt gegeten en gedronken.’ De coronacrisis heeft die evolutie nog versterkt, gelooft Van Deun: ‘Er is meer aandacht voor gezondheid en psychische kwetsbaarheid. Bovendien is gezondheid een collectieve verantwoordelijkheid geworden. We zetten ons masker op om anderen te beschermen.’

Verder zijn de risico’s van gematigd drinken ook beter bekend dan vroeger. Toen was alcohol in de publieke opinie een probleem van enkelingen die buitensporig veel dronken. Sinds een paar jaar is het doorgedrongen dat alcohol drinken altijd een (beperkt) risico inhoudt. Zo is het woord kanker in een aantal studies zeer duidelijk gevallen. In België bijvoorbeeld wordt 4,4% van de kankers door alcoholgebruik veroorzaakt. Tegelijk is er steeds meer aandacht voor de schade die drinkgedrag aan niet-drinkers berokkent. Tekenend daarbij is dat nieuwslezers tegenwoordig spreken over alcoholdoden in het verkeer in plaats van over weekenddoden. Diezelfde evolutie zagen we een aantal jaar geleden rond tabak. Pas toen we beseften massaal dat roken niet alleen een privézaak was, maar dat roken in de openbare ruimte ook niet-rokenden schaadt, werd de regelgeving strenger.

Dat alles resulteert erin dat je je in Vlaanderen op steeds meer gelegenheden niet langer verplicht hoeft te voelen om een glas alcohol te drinken. ‘Je merkt het overal,’ zegt Van Deun. ‘Waar er vroeger op de VRT tijdens een programma als De Zevende Dag nog alcohol werd geschonken aan de studiogasten, is dat nu steevast water.’

LEES VERDER IN PSYCHOLOGIES, NU IN DE WINKEL …