Wordt de wereld harder… of worden wij gevoeliger?

Een verouderd systeem in overdrive, dus? An Michiels, de coördinator van Sensitief, maakt zelf het onderscheid tussen overgevoelig en diep- of fijngevoelig, een term die ze verkiest boven hooggevoelig. ‘Fijngevoeligheid op zich niet negatief, maar erg mooi. Ik geloof dat het onze positieve kern is en de manier waarop mensen eigenlijk bedoeld zijn. Dat zie je bijvoorbeeld terug in de sensitiviteit waarmee een moeder en een kind op elkaar afgestemd zijn. Fijngevoeligheid toont zich in empathisch vermogen, het voorvoelen van dingen, verbanden kunnen leggen, escalaties en evoluties kunnen voorzien, en een sterke zintuiglijke beleving en reactie op prikkels. Dit zijn goede, mooie eigenschappen. Maar mensen die fijngevoelig zijn, moeten leren zich op zichzelf te focussen, door hun zintuigen op een prettige manier te gebruiken of af te schermen, door ademhaling, bewustzijn van lichamelijkheid. Empathie is goed, tenzij je het contact met jezelf daardoor verliest. Overgevoeligheid is een gevolg van stress of trauma. Fijngevoelige mensen die te veel hooi op hun vork nemen, worden ook overgevoelig.’ Bij vzw Sensitief proberen ze hoogsensitieve mensen te ondersteunen met behulp van activiteiten zoals kampen, reizen en ouder- en kindweekends. Het doel is hen veerkrachtiger te maken en kennis over hoogsensitiviteit te verhogen door middel van symposia, lezingen en ondersteuning in het onderwijs. Ook psychotherapeute en leiderschapscoach Gil Renders schetst de bijzondere eigenschappen van diepgevoelige mensen: ‘Er is de zintuiglijke gevoeligheid, voor fel licht en hard geluid, of denk aan irritatie bij zogenaamde kriebeltruien. Maar diepgevoelige mensen hebben ook een groot rechtvaardigheidsgevoel en vinden het onverdraaglijk als iets niet eerlijk verloopt. Daarnaast kunnen ze zich goed verplaatsen in anderen met, inderdaad, het risico het contact met zichzelf te verliezen. Dan gaat de kwaliteit van de gevoeligheid tegen je werken en loert het risico op burn-out om de hoek. Diepgevoelige mensen hebben ook een verhoogde behoefte zichzelf terug te trekken.’

Psychiater Witte Hoogendijk ziet hooggevoeligheid vooral als een variant in de evolutie van mensen. ‘Die was functioneel, een soort specialisatie van het individu dat van belang was voor de groep waarin men leefde. Op die manier was het een volwaardige manier van zijn in het geheel en geen zwakte of een storende eigenschap.’