Blij, bang, boos, bedroefd

Kapitein Winokio schreef 27 kleine liedjes over grote gevoelens. Het kind is er zot gelukkig mee. Op je vijfde zijn er nog niet veel woorden voorhanden om te beschrijven wat je zoal voelt vanbinnen. Blij, bang, boos, bedroefd, die termen ken je wel, uit de tijd van de Teletubbies en de humeursmileys in de kleuterklas. Maar alle nuances en mengvormen blijven tot nader order onuitgesproken, waardoor ze voor flink wat verwarring kunnen zorgen. Faalangst, LDVD, jaloezie, ze woelen door je lijfje, wroeten tussen je darmen en barsten bij gebrek aan betekenaar al eens los, op de speelplaats of halverwege de rayon van de droge voeding, vermomd als traan, tong of woeste tirade.

Merci, Winok. Die 27 kleine liedjes hebben hier in huis al heel wat losgemaakt. De heupen, om te beginnen. En iedereen weet dat draaiende poepen goed zijn voor de moraal. Maar ook blikken van herkenning vlogen hier al door de living. Net als gebalde vuisten. Diep gezucht. Stoute spleetogen. En zijn alle sentimenten de revue gepasseerd, dan gaat de plaat nog een paar keer op repeat. Want er valt altijd nog wel iets toe te voegen, er is altijd nog een extra verhaal om te vertellen. Over faalangst, bijvoorbeeld. ‘Ik kan dat niet, dat lukt me niet, ik ga dat nooit kunnen. Ik ben niet goed, en ook niet slim, ik kan alleen maar prullen.’ Die tekst ken ik al uit mijn hoofd van voor hij werd geschreven. Het is de oorwurm die zich tussen mijn hamer en aambeeld nestelt telkens ik aan een column wil beginnen. Ook de vijfjarige herkent het gevoel. Het is de reden waarom ze weleens onverwachts met gommen begint te gooien. Maar faalangst bestaat en mag benoemd worden. De Kapitein wijdt er twee bladzijden van zijn cd-boek aan. Zonder oordeel. Met meezingtekst en foto en al. Dat maakt dat het kind, en ook het kind in mijzelf, zich net iets minder vreemd voelt. En gelukkig volgen daarna altijd weer de lijnen over Zelfvertrouwen: ‘Jij moest hier zijn, dat was gepland, hier op de bol, ben jij gestrand. Jij hoort erbij, jij bent speciaal, jij bent uniek, wij allemaal. Heb vertrouwen in jezelf. Vertrouw op jezelf.’ ‘O ja,’ riep ze, ‘zoals op de eerste dag van het eerste leerjaar, toen ik alleen met mijn grote boekentas naar de grote speelplaats moest stappen. Dat vond ik best een beetje eng. Maar ik heb vertrouwd op mezelf!’ Haar smile liep van hier tot ginderachter en onderstreepte haar glinsterogen. Mooier om te zien dan goede punten voor wiskunde en wereldoriëntatie. Het lijken simpele spielereien voor na de schooluren, maar die liedjes geven woorden aan grote emoties en tonen zo de weg naar buiten, waar gevoelens gehoord en besproken kunnen worden, zonder eerst de rayon van de droge voeding op stelten te zetten.

Kapitein Winokio is de Nick Cave van kinderland. ‘One more time with feeling’ is het adagium van Cave, en de Kapitein zegt net hetzelfde. Benoem een gevoel en je kan de lading eraf halen en plaats maken. Voor rust, verwondering, rouw. Kleine liedjes over grote gevoelens maken iets los bij de mens. Zijn het niet de heupen, dan zijn het wel verhalen. Verhalen die altijd het vertellen waard zijn. ‘Ik mis mijn mama, ik mis mijn papa, wat moet ik nu doen. Waar is mijn mama, waar is mijn papa, ik zal eens kijken in mijn schoen.’ Doe gerust, als het schoentje past. En voor alle geconstipeerde geesten, voor, tijdens en na de feesten, is er altijd nog het Walging-lied: ‘Eèèèè, èèèèè, èèèèè, dat is kaka.’ Werkt bevrijdend, altijd.

Valérie Du Pré is psychologe van opleiding en journaliste van beroep. Ze probeert elke maand het mysterie ‘mens’ in woorden te vatten.