Het is makkelijk, iedereen heeft het, je hoeft er niks voor te betalen en je kan het op elk moment gebruiken om je beter te voelen. Je adem. En toch gebruiken we dat krachttool veel te weinig, zegt actrice en coach Veerle Dobbelaere, die hier een boek over schreef: Ademruimte. Tekst: Anne Wislez – Foto: Stefanie Faveere
‘Mensen houden van een quick fix, iets wat meteen werkt en niets kost. Wel, dit is het: er is niets dat tegelijk zo gezond en zo makkelijk is, als werken met je ademhaling’
Waarom een boek over de adem?
Veerle Dobbelaere: “Adem is iets laagdrempeligs, iets eenvoudigs, iets waarin je geen extra tijd of geld hoeft te steken, want iedereen ademt, automatisch. En toch kan een beetje meer bewustzijn rond adem mensen helpen om meer levenskwaliteit te ontwikkelen, en daar zijn we uiteindelijk allemaal naar op zoek. Voor de een betekent dat wat meer vrije tijd, voor de andere meer vriendschap, of een succesvolle kledinglijn neerzetten, of genieten van een mooi huis en een mooie auto. Dat vult iedereen voor zichzelf in. Maar het gaat over kwaliteit, en dat betekent dat je ruimte hebt om te kiezen: wat doe ik wel, wat niet.”
En adem kan daarbij helpen?
VD: “Absoluut. Adem is alomaanwezig. Het is niet voor niets dat onze taal zo rijk is aan woorden, uitspraken, gezegdes over adem. Ademruimte, opluchting, adembenemend mooi, … of zelfs in klanknabootsingen zoals fjiew, hehe, enz. Wij weten op een onbewust niveau dat adem een heel belangrijke tool is, een instrument waar we mee kunnen werken, alleen zijn we dat vergeten. We zijn er ons alleszins niet heel bewust van.”
Heb je als actrice veel rond adem gewerkt?
VD: “Ik heb vier jaar een opleiding gevolgd aan Studio Herman Teirlinck en daar werd heel hard rond ademhaling gewerkt. Technisch: als je niet goed ademt, kun je niet projecteren, kun je geen volume genereren, enz. Maar ook vormelijk: hoe geef ik bepaalde gedragingen van een personage, zoals angst of boosheid, vorm? Ook daarin is onze ademhaling cruciaal. Ik ben dus als actrice getraind om met de adem te werken als instrument.
Maar ook als coach zie ik goed wat ademhaling doet met mensen. Ik zie aan hun adem hoe ze binnenkomen, hoeveel stress ze hebben… Ik kan in verbinding gaan met hen door mijn adem bewust te gebruiken; als ik mijn eigen ademhaling vertraag, heeft dat ook effect op hen. Ze nemen dat onbewust over.”
Iedereen ademt, automatisch. En toch kan een beetje meer bewustzijn rond adem mensen helpen om meer levenskwaliteit te ontwikkelen.
‘Als je blijft ademen doorheen de emotie, gaat de emotie uiteindelijk weg’
Hoe komt het dat adem invloed heeft op onze gemoedstoestand?
VD: “Ademhaling en emoties zijn verbonden. Dat weten wetenschappers ook inmiddels, alleen weten ze nog niet precies hoe. Als mensen het moeilijk krijgen en geëmotioneerd raken, dan beneemt dat hen de adem. Je kan zien hoe hun adem stokt – in de hoop en de veronderstelling dat ze zo die emotie niet zullen voelen. Je kan een emotie wel even bevriezen, maar dan komt het er toch op aan weer adem te geven aan het gebeuren. Ik merk bijvoorbeeld in de workshop Inspirerend spreken die ik geef, waarbij ik mensen begeleid naar meer ademruimte, dat er vaak emotie loskomt en dan zie ik hoe mensen die emotie meteen willen blokkeren. Op zo’n moment is het juist belangrijk om gewoon te blijven ademen, in en doorheen die emotie. Blijven ademen, zeg ik dan. Als je dat doet, gaat de emotie uiteindelijk ook weg.”
Bewust ademen kan soms wat lastig zijn.
VD: “Klopt. Als je bewuster stil staat bij je lichaam, word je je soms gewaar van zaken die je al jaren in een schuif had gestoken. Je blokkeert je adem juist omdat je bepaalde dingen niet wil voelen. Bewuster ademen verruimt dus ook je zelfbeeld. Maar altijd met de bedoeling daar beter en rustiger van te worden – en dat is ook wat er gebeurt. Want het is niet omdat je iets niet ziet dat het er niet is. Het is er wél, en het heeft onbewust zijn effect op jou en op je leven, alleen kijk je er niet naar. Het is pas door ernaar te kijken dat je er ook iets mee kan doen. Als ik al mijn rekeningen in een schuif stop, ga ik op een bepaald moment failliet. Maar als ik ze eruithaal, dan kan ik ze één voor één bekijken en zien wat ik ermee zal doen: een lening aangaan, in stukjes afbetalen, enz. Je neemt je leven in handen.”
Je boek geeft tips en oefeningen, maar ook steun?
VD: “Die feedback kreeg ik inderdaad van mensen die mijn boek lazen. Ze kregen niet alleen nieuwe informatie over adem, maar voelden zich ook getroost en gesteund, omdat ik aan het boek ook getuigenissen en verhalen uit mijn eigen leven heb toegevoegd. Enerzijds omdat ik van verhalen houd. Verhalen doen iets met ons, een verhaal bespeelt ons emotioneel centrum en we onthouden gegevens ook langer als ze verteld zijn in een verhaal. Maar anderzijds wilde ik door die verhalen ook mijn kwetsbaarheid tonen om van daaruit oprecht verbinding te maken. Het geeft lezers ook een ingang om zichzelf te herkennen: goh, ik heb ook een moeilijke bevalling gehad, of: ik heb ook afscheid moeten nemen van een ouder, of: ik heb ook eens een angstaanval gehad.”
Door je adem bewust te vertragen, weet je lichaam: oké, ik mag ontspannen, het is veilig. Zo simpel is het.
Je adem kan je ook aangeven hoe het met je gaat?
VD: “In die zin is het ook een barometer. Als je voelt dat je stress krijgt, voel dan hoe je ademhaling is. Zit die erg hoog, klopt je hart snel, dan weet je: ik jaag me op. Dat is de eerste stap: je bewust worden van hoe je erbij zit. Als je je bewust bent van je adem, kan je die vervolgens bewust gaan sturen, en kun je je systeem sussen en vertellen dat alles oké is, dat niemand je fysiek gaat aanvallen, dat de huidige situatie veilig is. Door je ademhaling te vertragen, weet je lichaam: oké, ik heb me vergist, ik hoef niet te gaan lopen, alles is veilig. Zo simpel is het. Op die manier kan onze adem geest en lichaam verbinden.”
Je boek geeft een overzicht van waar adem allemaal aan kan bijdragen: ontspannen, minder stress, minder angst, beter slapen, beter focussen, meer zelfbewustzijn, je perspectief verruimen… en het kan je ook helpen beter om te gaan met pijn. Leg eens uit?
VD: “Pijn willen we niet voelen, we duwen hem weg. Maar pijn is functioneel: het vertelt je dat er iets mis is en je iets te herstellen hebt. Je hebt tandpijn, je moet naar de tandarts. Maar tot je naar de tandarts kan, kan je maar beter mindful met de pijn omgaan. Dat kun je door naar de pijn te ademen. Hoe je dat concreet doet? Geef terwijl je inademt aandacht aan die plaats waar het pijn doet, focus erop, en adem in alsof je alle zuurstof in die pijnplek ademt. Bij het uitademen laat je de pijn dan via de lucht weer wegstromen. Zo wordt de pijn draaglijker. En zo kan je de pijn ook zijn werk laten doen. Bij mijn bevalling ademde ik bewust naar de pijn en bij elke uitademhaling voelde ik letterlijk hoe mijn lichaam verder openging en ontspande. Daar dient de pijn ook voor, voor die ontsluiting. Alleen moet je leren meewerken in plaats van tegenwerken.”
De meeste mensen denken nooit na over hun adem. Jammer?
VD: “Toch wel. Wat ik vertel is zo eenvoudig, zo makkelijk toepasbaar en zo nodig. Onze adem is een superkracht, of zou het alleszins kunnen zijn, die ons op gelijk welk moment, in gelijk welke situatie, verlichting kan brengen. Onmiddellijk. Mensen houden van een quick fix, iets wat meteen werkt, niet moeilijk is en niets kost. Wel, dit is het! Er is niets dat tegelijk zo gezond en zo makkelijk is, als ademhaling. Mensen die al een ademhalingsworkshop volgden, zeggen me dat ze de techniek dagelijks gebruiken, in de file, als ze het woord moeten nemen, enz. Adem is een heel belangrijke tool. Niet voor niets zijn breath workers in Amerika nu de nieuwe goden.”
Meer lezen? Ademruimte, hoe anders ademen je leven kan verbeteren, Veerle Dobbelaere (Van Halewyck, 2019)
